Tada je u Jajcu doneta odluka o federalnom ustrojstvu države. Ovaj dan je godinama bio povod za druženje, neradne dane, školske priredbe kao i za obavezne crvene marame koje su ponosno, oko vrata, nosi đaci prvaci.

Davne 1943. godine, ustanovljen je Nacionalni komitet oslobođenja Jugoslavije. Tada je i objavljeno da je zvanično odlučeno "da se Jugoslavija izgradi kao zajednica ravnopravnih naroda".

Odlučeno je da se kraljevskoj vladi, koja je u to vreme bila u izbeglištvu, zabrani povratak u zemlju, pa se ovaj dan obeležava i  kao “dan stvaranja nove Jugoslavije”.

Od 1945. godine slavi se kao Dan Republike i bio jedan od najvećih praznika u nekadašnjoj SFRJ. Slavio se dva dana, obavezne su bile prirebe, svačnosti u glavnim gradovima republike i deljenje ordena, a učenici prvog razreda dobijali su crvene marame koje su nosili oko vrata.

Praznik nije preživeo raspad SFRJ, sem u Srbiji. Kod nas je ukinut tek 2002. godine.

Od praznika su danas ostali samo Jugonostalgičari, koji se i dalje sećaju kako se živelo u nekada velikoj državi “od Vardara pa do Triglava”.

J. Stanković