Znate li da u Srbiji postoji grad koji zimi beleži i do ledenih minus 30 stepeni, dok leti neretko premaši tropskih 40? Evo i kako.
Klima Srbije odlikuje se umereonom-kontinetalnom klimom. To znači da su u većem delu zemlje izražena sva četiri godišnja. Ipak, postoje mesta koja su neretko ili toplija ili hladnija u određenom delu godine.
U toku zimskog dela godine iznad Srbije može doći do prodora ledene vazdušne mase iz Sibira. Reč je uglavnom o suvim i veoma hladnim vazdušnim masama, koje mogu da obore temperature za desetak i više stepeni ispod proseka. Ovakvi slučjevi prethodnih godina sve su ređi, ali nisu neuobičajeni.
Pri prodoru ledemog vazduha iz Sibira, istočni deo Srbije uglavnom je prvi na tom udaru.
Od gradova, tokom tih dana Negotin bude najhladniji, a minimalne temperature u dalekoj prošlosti padale su i ispod -30°C, pa je ovo područje nakon Peštera i uz delove Banata najhladnije tokom tih dana u Srbiji.
Foto: Tanjug/Aleksandar Nićiforović
Nasuprot hladnim zima, leta na istoku Srbije su često i više nego vrela, a Negotin neretko meri temperature oko 40°C.
Dakle, može se primetiti da su Negotin i delovi istočne Srbije zimi među najhladnijim, a leti među najtoplijim mestima u Srbiji.
Ovo se može objaniti i time što se istočni deo Srbije odlikuje najkontinetalnijom klimom u Srbiji i ovo područje je najudeljenije sa Atlantika i Jadrana sa kojih do Srbije pristižu blage i vlažne vazdušne mase, a koje do istoka zemlje poprime oštrije crte.
Ipak, u Srbiji najviša temperatura ikada nije izmerena u Negotinu, već u Smederevskoj Palanci.
Smederevska Palanka je 24. jula 2007. godine zabeležila najvišu temperatura otkad se vrše merenja u Srbiji i to 44.9°C.
Pored toga što je Smederevska Palanka leti često među najtoplijim mestima u Srbiji, zimi bude neretko među najhladnijim.
To se može objasniti konfiguracijom terena. Smederevska Palanka ima udubljeni (kotlinski) reljef, a što je i više nego idealno da se zimi vrlo hladne vazdušna mase udube u takve reljefe. Ova situacija čini da se beleže i velike godišnje amplitude vazduha, a isto tako i dnevne amplitude, tokom mirnih i stabilnih dana. Tada razlika između maksimalnih dnevnih i minimalnih jutarnjih u jednom danu može biti 20-25, pa i više stešeni. Tokom prelaznih godišnjih doba (jesen-proleće), a u vreme stabilnih i vedrih dana, događalo se da ujutro bude o°C, pa čak i slab mraz, a tokom dana i do tropskih 30°C, a upravo zahvaljujući napomenutoj kondiguraciji terena.
Veoma slična situacija karakteristična je i za Ćupriju, koja se nalazi u dolini Velike Morave. Ovog leta, Ćuprija je u više navrata tokom toplotnih talasa bila najvrelija u Srbiji.
Foto: Tanjug/Jadranka Ilić, Pixabay.com
Pored toga što su istočni deo Srbije usled kontinetalnosti među najtoplijim i najhladnijim mestima od gradova u Srbiji, odlikuju se i u proseku najmanjom količinom padavina u toku godine. U proseku tokom godine padne oko 500 litara kiše po kvadratnom metru, uz maksimum tokom letnjih, a minimum tokom zimskih meseci.
Ipak, postoji jedan deo Srbije koji se odlikuje potpuno suprotnim uslovima.
Reč je o delu Metohije, uz dolinu Belog Drima. U tom delu Srbije preovladava izmenjeno-mediteranska klima.
Ovo područje Srbije udaljeno je vazdušnom linijom od Jadranskog mora tek 150 do 180 kilometara.
Od Jadrana ovo područje dele visoke planine, ali ipak dolazi do prodora veoma blagih vazdušnih masa u zimskom delu godine.
Zime su veoma blage, čak i na planinama, ali su leta vruća, ali zahvaljujućoj većoj nadmorskoj visini ne kao u zaleđu Jadrana.
Zbog blizine Jadrada, režim padavina je maritimni, uz maksimum padavina krajem jeseni i početkom zime, a minimum leti.
Ovakva klima i te kako odgovara za uzgoj vinove loze, pa je Metohija još od vremena cara Dušana poznata po proizvodinji veoma kvalitetnog vina.
Na padinama Prokletija beleži se i područje koje je najkišovitije u Srbiji, a godišnje padne i do 1500 litara kiše po kvadratnom metru.
Autor: Marija Radić
