Česta upotreba kanabisa visoke jačine ostavlja specifične molekularne tragove na DNK, otkrila je nova studija objavljena u časopisu u časopisu Molecular Psychiatry.
Ovi tragovi posebno utiču na gene koji su povezani sa funkcijom energije i imunološkog sistema, sugerišući da upotreba kanabisa može imati značajan uticaj na biološke procese. Istraživači su primetili da DNK metilacija, vrsta epigenetske modifikacije, razlikuje korisnike kanabisa koji su doživeli psihozu od onih koji nisu, što ukazuje na moguću genetsku povezanost sa rizikom od razvoja psihoze.
Epigenetske promene, poput DNK metilacije, mogu promeniti funkciju gena bez promene same DNK sekvence. U ovom istraživanju, naučnici su otkrili da su promene u DNK, uzrokovane upotrebom visokopotentnog kanabisa, posebno prisutne u genima koji su povezani sa mitohondrijskom funkcijom i imunološkim odgovorom. Posebno je zanimljivo da je gen CAVIN1, koji igra ključnu ulogu u proizvodnji energije i imunitetu, jedan od gena koji je najviše pogođen, piše Neuroscience news.
Studija je takođe otkrila da su efekti kanabisa na DNK različiti kod korisnika koji su doživeli prvu epizodu psihoze, u poređenju sa onima koji nisu. Ovi nalazi ukazuju na to da bi DNK testovi mogli biti razvijeni kako bi se identifikovali korisnici kanabisa koji su podložniji psihozama. Zanimljivo je da promene na DNK nisu bile povezane sa pušenjem duvana, što je važno s obzirom na to da mnogi korisnici često mešaju kanabis sa duvanom.
- Naša studija je prva koja pokazuje da kanabis visoke jačine ostavlja jedinstven trag na DNK, povezan sa mehanizmima imunološkog sistema i proizvodnjom energije - kaže Marta Di Forti, jedna od vodećih autorki studije i profesorka Kraljevskog koledža u Londonu.
Sa porastom dostupnosti kanabisa visoke jačine, ističe Di Forti, neophodno je bolje razumeti biološki uticaj ove supstance, posebno u kontekstu mentalnog zdravlja.
Foto: Pixabay.com
Kanabis visoke jačine definiše se kao onaj sa sadržajem Delta-9-tetrahidrokanabinola (THC) od 10 ili više procenata. THC je glavna psihoaktivna supstanca u kanabisu, odgovorna za promene u percepciji, raspoloženju i kognitivnim funkcijama kod korisnika. Zanimljivo je da većina ispitanika u studiji koristi kanabis visoke jačine više puta nedeljno, a prosečna starost prvog korišćenja kanabisa bila je 16 godina. Ovaj rani početak upotrebe može biti značajan faktor u razvoju dugoročnih promena na DNK.
Istraživači su analizirali DNK metilaciju kod 682 učesnika, uključujući 239 osoba koje su doživele prvu epizodu psihoze i 443 zdrave osobe. Promene na DNK kod učesnika bile su posebno izražene u genima povezanim sa mitohondrijskim funkcijama, a gen CAVIN1 se izdvojio kao ključan u regulaciji energije i imunološkog odgovora.
Mitohondrije, poznate kao „elektrane“ ćelija, igraju ključnu ulogu u proizvodnji energije potrebne za pravilno funkcionisanje organizma. Kanabis visoke jačine, kako je otkriveno, menja način na koji ovi geni funkcionišu, što može imati ozbiljne posledice po zdravlje korisnika. Posebno je interesantno da poremećaj ovih procesa može povećati rizik od razvoja psihoze, što bi DNK testovi mogli pomoći da se predvidi kod rizičnih pojedinaca.
- DNK metilacija je ključni mehanizam koji omogućava spoljašnjim faktorima, poput upotrebe supstanci, da utiču na aktivnost gena. Naša otkrića pružaju važne uvide u to kako upotreba kanabisa može promeniti biološke procese, što može pomoći u razumevanju kako ova promena može doprineti riziku od psihoze – objašnjava dr Ema Dempster, vodeća autorka studije i naučnica sa Univerziteta u Ekseteru.
Jedan od najuzbudljivijih aspekata ovog istraživanja je mogućnost razvoja DNK testova koji bi mogli pomoći u identifikaciji korisnika kanabisa koji su podložniji razvoju psihoze. Ovi testovi bi mogli biti od velike koristi za preventivne pristupe u tretmanu i prevenciji mentalnih poremećaja, posebno u vreme kada je kanabis postao legalizovan u mnogim zemljama.
- Buduća istraživanja treba da ispitaju da li DNK tragovi za trenutnu upotrebu kanabisa, posebno onog visoke jačine, mogu pomoći u identifikaciji korisnika sa najvišim rizikom od razvoja psihoze - dodaje profesorka Di Forti.
Ova studija predstavlja ključni korak u razumevanju kako upotreba visokopotentnog kanabisa ostavlja trajne molekularne tragove na DNK. Kako kanabis postaje sve dostupniji, posebno njegove potentnije varijante, ova otkrića mogu igrati ključnu ulogu u razvoju strategija javnog zdravlja i prevencije mentalnih bolesti. Studija je otvorila vrata za razvoj alata koji bi mogli identifikovati korisnike podložne riziku, čime bi se omogućila rana intervencija i prevencija psihoze.
Autor: Marija Radić
