Transplantacije matičnih ćelija za leukemiju pokazala se kao uspešna.
Muškarac iz Nemačke (60) navodno je izlečen od HIV-a, što predstavlja značajan medicinski uspeh postignut samo kod šest drugih osoba za više od 40 godina od početka epidemije ovim virusom. Nemački pacijent, koji je želeo da ostane anoniman, lečen je od akutne mijelocitna leukemije (AML) transplantacijom matičnih ćelija u oktobru 2015. godine. Prekinuo je terapiju antiretrovirusnim lekovima u septembru 2018. godine i od tada se nalazi u virusnoj remisiji bez povratka bolesti. Višestruki ultrasenzitivni testovi nisu otkrili prisustvo HIV-a u njegovom telu. Ovaj slučaj biće predstavljen na 25. Međunarodnoj AIDS konferenciji u Minhenu.
Lečili leukemiju izlečili HIV
- Što duže vidimo ove remisije HIV-a bez ikakve terapije, to više možemo biti sigurni da smo zaista eliminisali sve sposobne HIV viruse - rekao je dr Kristijan Gebler.
Međutim, kao i kod svih prethodnih slučajeva mogućeg izlečenja HIV-a, stručnjaci žele da ublaže javno uzbuđenje napomenom da je tretman koji je očigledno sprečio virus kod sedam pacijenata dostupan samo nekolicini. Naime, svi su prvo oboleli od HIV-a, a kasnije razvili rak krvi tj. leukemiju, što je zahtevalo transplantaciju matičnih ćelija za lečenje maligniteta.
Transplatacija matičnih ćelija
Transplantacije matičnih ćelija, koje su u većini slučajeva od donatora čije su imunološke ćelije prirodno otporne na HIV, bile su ključne u eliminaciji svih održivih kopija virusa iz tela pacijenata.
- Transplantacije matičnih ćelija su veoma toksične i mogu biti smrtonosne. Zbog toga bi bilo neetički primenjivati ih kod ljudi sa HIV-om osim za lečenje zasebnih bolesti, kao što je leukemija - izjavili su stručnjaci.
Transplantacija matičnih ćelija ima potencijal da izleči HIV delimično zato što zahteva uništavanje imunološkog sistema pacijenta hemoterapijom i ponekad zračenjem, a zatim zamenu sa zdravim imunološkim sistemom donatora.
U pet od sedam slučajeva definitivnog ili mogućeg izlečenja HIV-a, lekari su pronašli donatore sa retkim, prirodnim defektima u obe kopije gena koji proizvodi protein CCR5, na koji se HIV veže da bi inficirao ćelije. Bez funkcionalnih CCR5 proteina, imunološke ćelije su otporne na HIV. Zanimljivo je da je pacijent iz Ženeve, čije je moguće izlečenje HIV-a objavljeno prošle godine, imao donatora sa dve normalne kopije CCR5 gena. Dakle, njegove transplantirane imunološke ćelije nisu bile otporne na HIV.
- Nivo zaštite koji bi se mogao predvideti od transplantacije nije trebalo biti dovoljan da spreči virus da preživi i ponovo se vrati. Postoji nekoliko testabilnih teorija, pa sam optimističan da ćemo ovde naučiti nešto što bi moglo oblikovati sledeću generaciju studija o izlečenju - rekao je dr Stiven Diks, vodeći istraživač izlečenja HIV-a na Univerzitetu Kalifornija.
Šest drugih pacijenata koju su možda izlečeni od HIV-a
Timoti Rej Braun, poznat kao “Berlinski pacijent” bio je Amerikanac koji je živeo u Nemačkoj, a lečen je od AML-a i njegovo izlečenje objavljeno je 2008. godine. Umro je od ponovnog raka leukemije 2020. godine.
Adam Kastiljeho, poznat kao “Londonski pacijent” (44), rodom iz Venecuele koji živi u Engleskoj, primio je transplantaciju matičnih ćelija za AML 2016. godine i prestao sa HIV tretmanom 2017. godine. Smatra se izlečenim.
Mark Franke, “Dizeldorfski pacijent.” Lečen transplantacijom matičnih ćelija za AML 2013. godine, prestao je sa antiretrovirusima u novembru 2018. godine i smatra se izlečenim.
Pol Edmonds, poznat kao “Pacijent iz City of Hope.” Edmonds, najstariji mogući slučaj izlečenja u 63. godini kada je primio transplantaciju matičnih ćelija za AML 2019. godine, primio je hemoterapiju sa smanjenim intenzitetom zbog svojih godina. Prekinuo je antiretrovirusnu terapiju u martu 2021. godine i smatraće se izlečenim ako pet godina ne dođe do ponovnog povratka virusa.
ShutterstockHIV više nije neizlečiv
Franke, Edmonds i Kastiljeho, koji su postali prijatelji, očekuje se da će prisustvovati konferenciji o HIV-u u Minhenu.
Tu je i “pacijent iz Njujorka.” Prva žena i osoba mešovite rase za koju se smatra da je možda izlečena. Dijagnostikovana joj je leukemija 2017. godine, a primila je transplantaciju matičnih ćelija dopunjenu krvnim ćelijama iz pupčane vrpce, što je omogućilo širi genetski izbor donatora.
“Pacijent iz Ženeve.” U svojim pedesetim godinama, dijagnostikovan mu je redak oblik raka krvi 2018. godine i prestao je sa HIV terapijom u novembru 2021. godine. Istraživači ostaju oprezni u vezi sa njegovim statusom izlečenja, jer njegove imunološke ćelije nisu otporne na HIV.
Autor: Dubravka Bošković
