AKTUELNO

Na današnji dan rođen je Tihomir Đorđević, srpski etnolog i folklorist, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske kraljevske akademije.

1473 - Rođen je poljski astronom Nikola Kopernik, tvorac heliocentričnog sistema, jedne od najvećih prekretnica u istoriji nauke. Umesto Ptolomejeveog geocentričnog sistema, prema kojem je Zemlja centar vasione, on je posle istraživanja koja je obavio po povratku sa višegodišnjih studija u Italiji - polazeći od teorije grčkih astronoma koji su smatrali da je Sunce centar sveta oko kojeg kruže Zemlja i druge planete - osmislio heliocentrični sistem. Prema tom učenju, Zemlja i planete kreću se putanjama u čijem je centru Sunce, a prividno kretanje nebeske sfere posledica je kretanja Zemlje. Time je udario temelje moderne astronomije i osnove za otkrića Johanesa Keplera i Isaka Njutna o kretanju nebeskih tela, ali je njegova teorija imala dalekosežne posledice i za ostale prirodne nauke i celokupan duhovni razvoj čovečanstva.

1674 - Potpisivanjem Vestminsterskog ugovora okončan je Englesko-holandski rat, a Nova Nizozemska (područje Njujorka) pripala je Engleskoj.

1743 - Rođen je italijanski kompozitor Luiđi Rodolfo Bokerini, virtuoz na violončelu, koji je uticao na razvoj gudačkih kvarteta kao muzičke forme i prvi komponovao muziku za gudačke kvintete i kvintete za gudačke instrumente i klavir. Stvorio je oko 500 dela u stilu rokokoa, uključujući simfonije, koncerte za violončelo, kamernu i crkvenu muziku.

1797 - Papa Pije VI potpisao je sa Napoleonom Bonapartom Tolentinski ugovor, prema kojem su Bolonja, Romanja i Ferara pripale Francuskoj.

1845 - Rođen je ruski vizantolog i slavista Fjodor Ivanovič Uspenski, profesor univerziteta u Odesi i Petrogradu, dopisni član Srpske kraljevske akademije, član ruske carske Akademije, kao i docnije sovjetske. Od 1894. do 1914. rukovodio je Ruskim arheološkim institutom u Carigradu. Bio je plodan naučnik i autor je najobimnije i najsadržajnije Istorije Vizantijskog carstva.

1868 - Rođen je Tihomir Đorđević, srpski etnolog i folklorist, profesor Beogradskog univerziteta, član Srpske kraljevske akademije. Posle završene beogradske Velike škole i doktorata u Minhenu 1902. radio je kao gimnazijski i univerzitetski profesor. Objavio je oko 700 studija, putopisa, beležaka i komentara o srpskim narodnim običajima.

1875 - Umro je srpski pisac Kosta Trifković, komediograf koji je realistički oslikao naravi srpske Vojvodine polovinom 19. veka. Gimnaziju je učio u Novom Sadu, Vinkovcima i Pešti, a nakon okončanja pomorske škole živeo je kao pomorac 1862/3 Potom završava studije prava u Požunu (sada Bratislava) i radi u Pešti kao činovnik, potom u Novom Sadu kao beležnik i advokat.

1896 - Rođen je francuski pisac Andre Breton. U psihoanalizi je video sredstvo za otkrivanje umetničke istine. Pokušao je da u prvom i drugom Nadrealističkom manifestu 1924. i 1930. primeni takav stav na teoriju umetnosti, stvorivši teorijsku osnovu nadrealizma. Sa francuskim piscima Lujom Aragonom i Filipom Supoom osnovao je 1919. časopis "Literatura", organ dadaističkog pokreta. Vlada u Višiju zabranila je 1941. njegovu "Antologiju crnog humora", posle čega je izbegao u SAD. Vratio se 1946. i u Parizu je 1947. organizovao Međunarodnu nadrealističku izložbu.

1918 - U Rusiji je dekretom boljševika zabranjeno privatno vlasništvo nad zemljom, vodom i prirodnim dobrima.

1940 - Umro je srpski političar Ljuba Davidović, osnivač i svojevrsni simbol Demokratske stranke. Bio jedan od prvaka Radikalne partije, da bi se kasnije sa grupom istomišljenika izdvojio. Završio je Filozofski fakultet u Beogradu i bio dobrovoljac u Srpsko-bugarskom ratu 1885. a 1901. osnovao je sa Jašom Prodanovićem Samostalnu radikalnu stranku, za čijeg predsednika je izabran 1912. Prvi put ministar prosvete postao je 1904. na tom položaju bio je i od 1914. do 1917. u vladi Nikole Pašića i treći put 1918. Jedan je od tvoraca Krfske deklaracije. Posle stvaranja Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca 1919. postao je predsednik novostvorene Demokratske stranke, iste godine predsednik vlade, a drugi put je vladu Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca predvodio 1924.

1951 - Umro je francuski pisac Andre Žid, izuzetan stilista i tvorac niza antikonformističkih dela, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1947. Dela: romani "Kovači lažnog novca", "Podrumi Vatikana", "Pastoralna simfonija", "Zemaljska hrana", putopisi "Povratak iz ŠSR", "Putovanje u Kongo" i izuzetno poetski "Dnevnik".

1952 - Umro je norveški pisac Knut Hamsun, dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1920. Hamsun je bio medu najmarkantnijim književnim pojavama u istoriji uopšte. Njegovi romani, pisani superiornim stilom, usredsređeni su na psihologiju ličnosti i prožeti doživljajima prirode i ljubavi. U okupiranoj Norveškoj tokom Drugog svetskog rata podržao je vladu koju su ustoličili nacisti. Posle rata osuđen je za veleizdaju, ali u poslednjem delu, autobiografiji "Na zaraslim stazama", nije iskazao nikakvo kajanje.

1991 - Boris Jeljcin je zatražio ostavku predsednika Sovjetskog Saveza Mihaila Gorbačova, tvrdeći da je on žrtvovao reforme da bi povećao ličnu vlast.

2008 - Umrla je ruska balerina Natalija Besmertnova, primabalerina moskovskog Boljšoj teatra od 1961. do 1995. Bila je diplomac Moskovskog koreografskog učilišta a docnije prvakinja baleta najpoznatijeg ruskog teatra gde je dospela još kao učenica znamenite baletske škole.

2016 - Službenici ambasade Srbije u Libiji, Slađana Stanković i Jovica Stepić poginuli su u američkim vazdušnim napadima na baze islamskih ekstremista kod libijskog gradu Sabrata. Njih dvoje oteti su novembra 2015, kod Sirta, iz kolone vozila koja se kretala ka Tunisu.

2016 - Preminuo je Umberto Eko, italijanski pisac i naučnik. Svetsku slavu doneo mu je roman "Ime ruže", preveden na 43 jezika i prodat u više od 30 miliona primeraka. Eko, inače univerzitetski profesor izuzetnog ugleda, diplomirao je filozofiju na Univerzitetu u Torinu 1954. Bio je stručnjak za filozofiju Srednjeg veka i semiotiku, koju je definisao kao "filozofiju jezika".

#Datumi

#Vremeplov

#Zanimljivosti

'