Astronomi su pre nekoliko godina otkrili misteriozan fenomen unutar Mlečnog puta - ogroman vijugavi lanac gasovitih oblaka u kojem se rađa mnoštvo zvezda. Ova struktura, nazvana Redklifov talas, smeštena je duž spiralnog kraka naše galaksije i samo 500 svetlosnih godina je udaljena od Sunčevog sistema.
Sada su stručnjaci o njoj otkrili još jednu zanimljivost. Naime, poput mnogih objekata u Mlečnom putu, Redklifov talas se - talasa, odnosno oscilira.
- Pomoću analize kretanja mladih zvezda rođenih u gasovitim oblacima duž Redklifovog talasa pratili smo dinamiku njihovog natalnog gasa i otkrili da se on zapravo “ljulja” - rekao je astrofizičar Ralf Koniecka sa Univerziteta Harvard.
Poslednjih godina se značajno poboljšalo naše razumevanje trodimenzionalnih svojstava Mlečnog puta, uglavnom zahvaljujući projektu poznatom pod nazivom Gaja.
Naime, istoimeni svemirski teleskop već nekoliko godina pažljivo mapira našu galaksiju i pomoću paralakse s velikom preciznošću meri položaj zvezda u tri dimenzije; kao i njihovo kretanje i brzinu. Danas stoga imamo najprecizniju kartu Mlečnog puta do sada, piše Sajens alert.
Naučnici su 2018. pomoću podataka s Gaje pronašli Redklifov talas. Otkriće su objavili 2020. nakon što su sastavili 3D kartu strukture. Ali, u to vreme još nije bilo dovoljno podataka za detaljnije razumevanje njenih karakteristika.
Galactic findings by researchers from @Harvard, LMU & @univienna: A huge gaseous structure in our local neighborhood of the #MilkyWay, the #RadcliffeWave curves wavelike around the galactic plain while drifting slowly away from the center of the #galaxy. https://t.co/5jLwHDXSx3 pic.twitter.com/0bChTqe6Th
— Universität München (@LMU_Muenchen) 21. фебруар 2024.
Nakon što su objavljeni novi podaci s Gaje, naučnici su odredili položaje i talasanje grupa “beba zvezda” unutar Redklifovog talasa i ustanovili da struktura aktivno vijuga kroz našu galaksiju, poput ogromne kosmičke zmije.
"Što je uzrokovalo ovakvo talasanje? Događa li se to u celoj galaksiji, u drugim galaksijama?"
Merenja čak ukazuju na to da su supernove koje su praktično očistile područje svemira u kojem se nalazi Mlečni put rođene u grupi zvezda u Redklifovom talasu. Naravno, ostalo je još puno neodgovorenih pitanja. Na primer, i dalje ne znamo zašto je nastao ovaj talas i zašto oscilira na ovaj način.
- Što je uzrokovalo ovakvo talasanje? Događa li se to u celoj galaksiji, u drugim galaksijama? Da li je to talasanje stalno ili se događa samo povremeno? - pita se astronom Alisa Gudman sa Univerziteta Harvard.
U igri bi moglo da bude mnoštvo faktora. Znamo da se Mlečni put u prošlosti spojio s više drugih galaksija i da trenutno prolazi kroz još jedno takvo "sjedinjenje". Prošlogodišnje istraživanje je pak pokazalo da tamna materija može da ima prilično dramatičan učinak na celokupnu strukturu galaksije.
- Buduća istraživanja zvezda, prašine i gasa će verovatno otkriti više struktura nalik talasima, a merenja njihovog kretanja bi trebalo da nam pruži bolji uvid u istoriju stvaranja zvezda i gravitacijski potencijal galaksija - navode naučnici u istraživanju.
Studija naziva “The Radcliffe Wave is Oscillating” objavljena je u časopisu Nejčer (Nature).
Autor:
