Na današnji dan rođen je Vuk Stefanović Karadžić, reformator srpskog jezika .
1632. godine – Švedski kralj Gustav II Adolf, veliki vojskovođa i vojni reformator, poginuo je u Tridesetogodišnjem ratu u bici kod Licena, u kojoj je njegova vojska potukla snage Protivreformacije pod komandom generala Valenštajna.
1661. godine – Rođen je španski kralj Karlos II, poslednji monarh iz dinastije španskih Habsburga (1665-1700). Posle njegove smrti počeo je Rat za špansko nasleđe (1701-14). Pošto nije imao muškog potomka, za naslednika je odredio Filipa Anžujskog, unuka Luja XIV i osnivača burbonske dinastije u Španiji koji je kao Filip V stupio na presto nakon Utrehtskog mira 1714. godine.
1771. godine – Rođen je nemački izdavač i štampar Alojz Zenefelder, koji je 1796. godine pronašao hemijski postupak štampanja, autografiju i litografiju, a 1826. godine litografiju u više boja. Napisao je “Udžbenik litografije”.
1787. godine – Rođen je Vuk Stefanović Karadžić, reformator srpskog jezika i pravopisa. Izdao je više zbirki narodnih pesama i pripovedaka, prvu srpsku gramatiku (“Pismenica”) i rečnik (1818). Uređivao je almanah “Danica” i nastojao da Evropu upozna sa srpskim narodnim blagom. Borio se protiv samovlašća kneza Miloša Obrenovića i jakog fronta protivnika reforme jezika. Umro je u Beču 1864. godine, a njegovi posmrtni ostaci su 1897. godine preneti iz Beča u Beograd i sahranjeni uz Dositeja Obradovića ispred Saborne crkve u Beogradu.
Foto: wikipedia
1814. godine – Rođen je belgijski proizvođač duvačkih instrumenata Adolf Saks, koji je 1840. godine izumeo muzički instrument nazvan po njemu – saksofon.
1860. godine – Za predsednika SAD izabran je Abraham Linkoln koji je u januaru 1863. godine proglasio oslobađanje američkih robova. Tokom njegovog mandata vođen je Američki građanski rat (1861-65) u kojem je Unija severnih država pobedila robovlasnički Jug. Šest dana po završetku rata ubijen je u pozorišnoj loži u atentatu koji je izvršio glumac J.V. But.
1861. godine – Rođen je kanadski trener Džejms Nejsmit koji je 1891. godine izmislio košarku, kao dopunski sport za igrače američkog fudbala. U Evropu je stigla preko američkih vojnika, a u naše krajeve košarku je doneo izaslanik Crvenog krsta Amerikanac Vilijem Viland 1923. godine prikazavši je na kursu za učitelje u Beogradu.
1880. godine – Francuski mikrobiolog Šarl Laveran, dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1907. godine, otkrio je uzročnika malarije, ali nije mogao da objasni na koji način dospeva u organizam. Engleski lekar Ronald Ros je 15 godina kasnije utvrdio da malariju prenose komarci.
1893. godine – U Petrogradu je umro slavni ruski kompozitor Petar Iljič Čajkovski, kojeg mnogi smatraju klasikom ruske muzike. Njegovo delo, inspirisano narodnom muzikom, bajkama i ruskom istorijom, obuhvata sve muzičke vrste, a najpoznatiji su šest simfonija, tri klavirska koncerta, opere “Evgenije Onjegin” i “Pikova dama”, balet “Labudovo jezero” i uvertira “Romeo i Julija”.
Foto: wikipedia
1911. godine – Predsednik Meksika je postao Fransisko Madero, vođa revolucije protiv diktatora Porfirija Dijasa.
1917. godine – Posle pet meseci borbi, u Prvom svetskom ratu je pobedom zapadnih saveznika nad Nemcima okončana treća bitka kod belgijskog grada Ipr. Linija fronta pomerena je za nepunih deset kilometara, a poginulo je najmanje 240.000 vojnika.
1931. godine – Održan je antirežimski protestni skup na Beogradskom univerzitetu, nakon kojeg su studenti krenuli u protestnu šetnju Knez Mihailovom ulicom. Policija je uhapsila 13 i ranila šest studenata.
1943. godine – Sovjetska armija je u Drugom svetskom ratu oslobodila Kijev nakon dvogodišnje nemačke okupacije.
1950. godine – U Beogradu je osnovan Muzej primenjene umetnosti Srbije.
1964. godine – U saobraćajnoj nesreći je poginuo Slobodan Penezić Krcun, predsednik vlade Srbije i visoki funkcioner Komunističke partije. Posle Drugog svetskog rata bio je načelnik OZNE za Srbiju, a potom ministar unutrašnjih poslova Srbije.
1975. godine – Na inicijativu kralja Hasana počeo je “Zeleni marš” u kojem je 350.000 Marokanaca sa zastavicama i Kuranom u rukama prešlo u Zapadnu Saharu, tražeći dekolonizaciju te oblasti. Narednih dana u Madridu je potpisan sporazum kojim je Španija predala Zapadnu Saharu Maroku i Mauritaniji.
1996. godine – Bivša jugoslovenska republika Hrvatska postala je 40. član Saveta Evrope.
1999. godine – Australijanci su na referendumu sa 55 prema 45 odsto glasova odbacili predlog da britanski monarh kao šef države bude zamenjen republikanskim ustrojstvom države.
2001. godine – Medijski magnat, republikanac Majkl Blumberg izabran je za novog gradonačelnika Njujorka.
S. P.
