Čičen Ica je arheološko nalazište na Jukatanu u Meksiku, iz doba civilizacije Maja.
UNESKO je proglasio Čičen Icu svetskom baštinom, a 7. jula 2007. godine proglašen je za jedno od sedam novih svetskih čuda.
Od sredine klasičnog perioda Čičen Ica je bila veliki grad, koja je dostigla svoj vrhunac, nakon što su propali centri Maja u centralnim nizijama na jugu.
Čičen Ica na jeziku Maja znači „Na izvoru Ica (naroda)". Ako bismo pokušali detaljno da prevedemo ceo izraz, reč či znači otvor iliulaz, čen- izvor, ic znači magija, a a - voda.
Jukatan nije imao nadzemnih reka, a Čičen Ica je imala tri velika prirodna izvora sa obiljem vode. To je omogućilo da Čičen Ica postane prirodni centar za stanovništvo. Stanovnici su često bacali predmete kao žrtve tim izvorima, a u očajnim sušnim vremenima, po predanju, bacale su se i ljudske žrtve.
Grad Čičen Ica je bio glavni centar još 600. godine nove ere, sredinom klasičnog Maja perioda, ali najveću moć dostigao je tek kad su propali ostali centri Maja na centralnim nizijama. Na osnovu svog dobrog položaja i obilja vode, stanovnici Čičen Ice su bili u mogućnosti da se bave trgovinom na širokom području od Meksika do Južne Amerike. Kada je 987.godine toltečki kralj stigao sa vojskom iz središnjeg Meksika, Čičen Ica je postala glavni grad. Umetnost i arhitektura toga perioda predstavljaju mešavinu stilova Maja i Tolteka.
Tek jedna trećina Čičen Ice je istražena
Najvažniji spomenici arheološkog nalazišta Čičen Ica pokrivaju tek oko 5 kvadratnih kilometara. Ipak, pretpostavlja se da je grad u svom zenitu dostigao površinu od oko 25 kilometara kvadratnih. Arheološki ostaci u ovom, širem reonu nekadašnjeg grada, nisu istraživani i danas su pokriveni gustom šumom.
Posle niza pobuna i građanskog rata 1221. g.nove ere, Čičen Ica je prestala da bude centar. Iako nikada nije napuštena, broj stanovnika je opao i nisu se više gradile velike građevine. Španski konkvistador Francisko de Montejo je 1531.g. zauzeo Čičen Icu i preimenovao je u Siudad Rea,l sa namerom je da je učini centrom Jukatana.
Posle nekoliko godina usledila je pobuna Maja, koji su oterali Monteja iz Čičen Ice. Montejo mlađi se kasnije vratio i sa velikom špansko-indijanskom vojskom osvojio grad. Španska kruna je od 1588. g. na teritoriji grada organizovala veliki ranč za uzgoj stoke.
Grad se sastoji od mnogobrojnih zgrada sagrađenih od finog kamena u različitim stepenima očuvanosti. Zgrade su bile povezane gustom mrežom popločanih puteva koji su se pružali u svim pravcima van grada i ukrštali na više od stotinu raskrsnica.
Tri najpoznatija kompleksa zgrada su: Velika severna platforma koja sadrži El kastiljo, Hram ratnika i Veliko igralište.
KUKULKAN
Centrom Čičen Ice dominira velika stepenasta piramida, koju su Maje zvale hram Kukulkan. Često se naziva El Kastiljo (na španskom, zamak). Sa sve četiri strane stepenaste piramide postoje stepeništa koja vode do hrama na vrhu. U vreme prolećne i jesenje ravnodnevice u zoru i suton, kao velika pernata zmija, zraci sunca se kreću severnim stepeništem piramide. Tridesetih godine XX veka arheolozi su tokom istraživanja El Kastilja pronašli tunel kojim se može ući u piramidu koja se nalazi unutar piramide.
IGRALIŠTA
Arheolozi su otkrili 7 igrališta za igranje gumenim loptama. Najveće među njima ima dimenzije 166 sa 68 metara i predstavlja najveće staro igralište u Srednjoj Americi. Okružena su impozantnim zidovima visokim 12 metara na čijoj sredini su se nalazili prstenovi kroz koje je trebalo provući loptu.
HRAM RATNIKA
Hram ratnika je izgrađen kao kopija hrama u toltečkom centru Tula, ali Maje su sagradile veći od originalnog. To je bila kamena građevina na stepenastoj piramidi. Stubovi unutar nje su bili izrezbareni tako da liče na ratnike. Blizu ratnika nalazi se veliki trg okružen stubovima.
OPSERVATORIJA
Posedovali su opservatoriju, koja je u novije vreme prozvana El Karakol (zmija). Odatle su se osmatrale mesečeve deklinacije i drugi astronomski događaji. Koristili su senke unutar prostorija da procene kada će biti solsticij. Oko rubova opservatorije bile su velike posude sa vodom. Posmatrali bi refleksiju zvezda na vodi.
CENOTE SAGRADO
Cenote Sagrado, sveti izvor, najveći je izvor u zemlji Ica. Prečnik mu je 60 metara, a površina vode se nalazi 27 metara ispod kamenih litica. Izvor je, prema majanskim i španskim izvorima, bio mesto žrtvovanja svetih predmeta, životinja, pa i ljudi, u slavu Boga kiše Čaaka.
Čičen Ica se do 2010. godine nalazila u privatnom vlasništvu
Familija Barbačano sa Jukatana, kupila je zemlju na prostoru Čičen Ice 1944. godine od američkog arheologa Edvarda Tomsona. Meksički ustav proklamuje da su sva arheološka nalazišta u vlasništvu države, ali ne i zemlja na kojoj se arheološke znamenitosti nalaze. Tek 2010. godine, porodica je odlučila da najveći deo zemlje na kojoj je izgrađena Čičen Ica proda državi. Danas je Čičen Ica u vlasništvu i pod upravom federalnih vlasti.