U ovom trenutku Srbija se nalazi u glavnom delu sezone cvetanja ambrozije, kada ova "agresivna" biljka emituje velike količine polena u vazduhu. Alergični su prve simptome počeli da osećaju, kako kažu, još pre dve nedelje, međutim, situacija je sada ušla u crveno, što potvrđuju i merne stanice.
Prema sajtu xEco, najalarmantinija situacija trenutno je u Sremskoj Mitrovici, Novom Beogradu, Zlatiboru, Vršcu, Obrenovcu, Valjevu i Hajdukovu, gde je koncentracija polena vrlo visoka. Nešto manja je u Kuli, Kikindi, Kažnjiži, Bečeju, Kragujevcu, Čukarici, Somboru, Vrbasu, Zrenjaninu, Kraljevu, Kruševcu, Loznici, Vranju, Požarevcu, Zaječaru, Sokobanji, Čačku, Pančevu i Novom Pazaru, ali su i ovi gradovi ipak u crvenom!
S obzirom na to da je došao je avgust, a sa njim i cvetanje korosvkih biljaka koje će trajati sve do kraja septembra, ovaj period će karakterisati višednevna visoka koncentracija polena u vazduhu, među kojima je kao najsnažniji alergen, ruderalna korovska invazivna biljna vrsta, čuvena ambrozija, ističu za Telegraf.rs iz Zavoda za biocide i medicinsku ekologiju.
Iz Zavoda objašnjavaju da, na teritoriji Republike Srbije, Agencija za zaštitu životne sredine sprovodi monitoring kvaliteta aeroalergenog polena na 29 mernih mesta, u cilju utvrđivanja kvaliteta vazduha životne sredine i stepena prisutnosti aeroalergenog polena. Dobijeni podaci i analiza istih se koristi za praćenje prostorne i vremenske dinamike polena, praćenja trendova i prognozu radi preduzimanja odgovarajućih mera za zaštitu i očuvanje zdravlja ljudi i unapređenje životne sredine.
"Jedno od mernih mesta se nalazi na teritoriji opštine Čukarica u krugu Zavoda za biocide i medicinsku ekologiju. Na navedenom mernom mestu stručna lica Zavoda za biocide i medicinsku ekologiju vrše detekciju po tipu polena za sve vrste korovskih biljaka koje cvetaju u momentu merenja, mere koncentraciju polena biljaka u vazduhu na sedmičnom nivou sa predikcijom trenda za naredni period. Navedeni podaci se dostavljaju Agenciji za zaštitu životne sredine u Beogradu", dodali su.
U ovom trenutku nalazimo se u glavnom delu sezone cvetanja ambrozije odnosno, kako navode, u periodu punog cvetanja kada biljka emituje velike količine polena u vazduh.
"Podaci dobijeni merenjem prisustva i koncentracije polena ambrozije sa 29 mernih mesta na teritoriji republike Srbije ukazuju da se u vazduhu nalaze umereno visoke koncentracije polena ambrozije koje kod alergičnih osoba mogu izazvati alergijsku reakciju, ali i prisustvo visokih koncentracija polena koprive koja je takođe snažan alergen, a što predstavlja trend koji je uočen zadnjih godina", otkrivaju iz zavoda.
Ambrozija, polen, korovske biljke...
Uočeno je, osim ambrozije, povećanje koncentracije polena u vazduhu i drugih korovskih biljaka što govori o smanjenom intenzitetu aktivnosti na njihovom suzbijanju i uništavanju.
"Na teritoriji grada Beograda 2024. godine, Zavod za biocide i medicinsku ekologiju je sproveo monitoring na površini od 4.000 hektara kojim su dominantno obuhvaćene neuređene javne površine, kao i površine pored puteva, kanala, nasipa i drugih staništa pod antropogenim uticajem. Takođe su monitoringom obuhvaćene poljoprivredne površine, prioritetno one koje su pod okopavinama i žitaricama u fazi skidanja useva (strništa). S obzirom na to da od ukupne površine teritorije grada Beograda koja se prostire na oko 3227 km2, 45% čine korišćene poljoprivredne površine. To je važno znati iz razloga što je biljka ambrozija prvobitno zauzimala ruderalna staništa, a danas ona sve više postaje rezident na poljoprivrednom zemljištu", napominju iz Zavoda.
U gradskim opštinama Palilula, Obrenovac, Lazarevac i Mladenovac monitoringom su utvrđene veće populacije biljke ambrozije, gde u strukturi ukupnih površina, kako kažu, najveći udeo ima poljoprivredno obradivo i neobradivo zemljište.
"S obzirom da se na teritoriji grada Beograda nije sprovodio hemijski tretman suzbijanja alergene biljke ambrozije od 2022. godine, Ministarstvo zdravlja uložilo je napore preko aktivnosti Zavoda za biocide i medicinsku ekologiju da se u 2024. godini vrši hemijsko suzbijanje i uništavanje korovske biljke ambrozije na neuređenim javnim površinama imajući u vidu štetan uticaj koje ova biljka ima na zdravlje humane populacije. Ciljano suzbijanje i uništavnja korvske biljke ambrozije na neuređenim javnim površinama sprovodi Zavod za biocide i medicisnsku ekologiju i od početka jula do prve dekade avgusta meseca ista je suzbijena na oko 120 hektara", naglašavaju iz Zavoda.
Kako bi efekti ciljanog hemijskog suzbijanja ambrozije na neuređenim javnim površinama bili zadovoljavajući, iz Zavoda apeluju na vlasnike i korisnike obrađenog i neobrađenog poljoprivrednog zemljišta, kao i subjekte koji održavaju površine pored puteva i pruga, subjekte koji upravljaju vodotokovima i kanalima, parkovima, grobljimai drugim zelenim površinama da preduzimaju mere na suzbijanju korovske biljke ambrozije, u skladu sa Uredbom o merama za suzbijane i uništavanje korovske biljke ambrozije iz 2006. godine.
"Ambrozija ima negativan uticaj na zdravlje ljudi. Imajući u vidu invazivni karakter ove vrste (brzo se širi, dobar kompetitor) visok reproduktivni potencijal, visoku klijavost semena preko 60%, dugovečnost semena živi do 40 godina, kao i višedecenijsko prisustvo ove biljke na teritoriji Republike Srbije čime su stvorene značajne rezerve semena u zemljištu, može se reći da ona predstvalja i predstavljaće dugoročni problem u čije rešavanje moraju biti uključene sve relevantne državne institucije, društveni i privredni subjekti kao i svaki pojedinac na svom imanju, okućnici, dvorištu", zaključuju za Telegraf.rs
Pristup suzbijanju i uništavanju ove biljke mora biti integralnog karaktera, što podrazumeva, kako napominju, i primenu svih raspoloživih mera od mehaničkih, agrotehničkih, hemijskih, bioloških i vrlo važnih mera administrativnog karaktera.
Autor: Marija Radić
